Chào mọi người, hôm nay tôi lại lôi một chút kinh nghiệm thực tế của mình ra để chia sẻ đây. Cái tiêu đề “dịch tiếng anh sang tiếng việt có phiên âm” nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng để làm cho nó ngon nghẻ, dễ hiểu, nhất là khi mình muốn tự học hoặc giải thích cho người khác, thì cũng có vài bước lặt vặt đấy.
Bắt đầu từ nhu cầu thực tế
Chuyện là thỉnh thoảng tôi cũng cần dịch vài câu tiếng Anh, không chỉ để hiểu nghĩa mà còn muốn biết cách đọc cho nó chuẩn chỉnh. Nhiều khi tra từ điển có phiên âm IPA đấy, nhưng nhìn một dãy ký tự lạ hoắc cũng hơi nản. Nên tôi mới mò mẫm tìm cách nào đó để vừa có nghĩa tiếng Việt, vừa có cái gì đó “phiên âm” dễ hình dung hơn, cả cho tiếng Anh lẫn tiếng Việt luôn nếu cần.
Quá trình mày mò của tôi
Đầu tiên, tôi phải có đoạn tiếng Anh cần dịch đã. Ví dụ một câu đơn giản thôi cho dễ hình dung nhé: “Hello, how are you today?”.
Bước 1: Dịch nghĩa sang tiếng Việt.
Cái này thì dễ rồi, tôi hay dùng mấy công cụ dịch trực tuyến cho nhanh. Google Dịch là một lựa chọn không tồi cho việc này. Gõ vào, nó ra ngay: “Xin chào, hôm nay bạn thế nào?”. Tạm ổn phần nghĩa.
Bước 2: Tìm phiên âm cho phần tiếng Anh.
Đây mới là phần cần phải làm kỹ hơn một chút. Tôi không hoàn toàn tin vào phiên âm tự động của mấy công cụ dịch kia đâu, nhiều khi nó không chuẩn lắm. Tôi thường làm thế này:
- Lấy từng từ một trong câu tiếng Anh gốc (“Hello”, “how”, “are”, “you”, “today”).
- Tra những từ này trên các trang từ điển uy tín như Oxford Learner’s Dictionaries hoặc Cambridge Dictionary. Mấy trang này có phiên âm IPA chuẩn chỉnh lắm. Ví dụ, “Hello” sẽ có phiên âm kiểu /həˈləʊ/.
- Ghi lại mấy cái phiên âm này. Hơi thủ công nhưng mà chắc cú.
Có một cách khác nhanh hơn nếu bạn không muốn tra từng từ là tìm kiếm “English to IPA converter” trên mạng. Có vài trang web hỗ trợ nhập cả câu vào rồi nó tự tách ra phiên âm từng từ hoặc cả cụm. Nhưng sau đó vẫn nên liếc qua xem có từ nào lạ, phiên âm có vẻ không ổn thì tra lại từ điển cho chắc.
Bước 3: Xử lý “phiên âm” cho phần tiếng Việt.
Cái này thì thực ra tiếng Việt mình bảng chữ cái khá là gần với cách đọc rồi, nhất là với người Việt. Nhưng nếu muốn làm cho nó “có vẻ” phiên âm một chút, hoặc để nhấn mạnh cách đọc cho những từ dễ nhầm, tôi hay tự nhẩm trong đầu xem đọc thế nào cho đúng nhịp, đúng dấu.
Ví dụ với câu “Xin chào, hôm nay bạn thế nào?”, nếu muốn “phiên âm” kiểu dân dã, dễ hiểu cho người mới học tiếng Việt chẳng hạn, tôi có thể ghi chú thêm cách đọc ngắt nghỉ, nhấn nhá. Ví dụ: “Sin-chào, hôm-nay bạn-thế-nào?”. Hoặc nếu có từ nào khó, có thể dùng chữ cái Latin để mô tả cách phát âm gần đúng, kiểu như chữ “ng” thì khó với người nước ngoài, mình có thể giải thích thêm.
Tuy nhiên, với người Việt thì phần này thường không quá cần thiết, trừ khi là những từ cổ, từ Hán Việt khó, hoặc từ địa phương mà mình muốn làm rõ cách phát âm chuẩn.
Bước 4: Tổng hợp lại.
Sau khi có đủ các mảnh ghép, tôi sẽ trình bày lại cho nó rõ ràng. Ví dụ:
Câu gốc: Hello, how are you today?
Phiên âm (Anh – IPA): /həˈləʊ, haʊ ɑː juː təˈdeɪ?/
Dịch nghĩa (Việt): Xin chào, hôm nay bạn thế nào?
Hướng dẫn đọc (Việt – nếu cần): Xin-chào, hôm-nay bạn-thế-nào? (Đọc với ngữ điệu tự nhiên, lên giọng ở cuối câu hỏi).
Kết quả và một vài lưu ý
Đấy, cứ làm từng bước như vậy thì tôi có được một bản dịch khá là hoàn chỉnh, vừa hiểu nghĩa, vừa biết cách đọc tiếng Anh, lại còn có thể tự tin giải thích cách đọc tiếng Việt nếu cần. Đúng là hơi mất công một tí, nhất là với những đoạn văn dài, nhưng mà nó giúp mình hiểu sâu hơn về ngôn ngữ.
Một điều quan trọng là phải chọn nguồn tra cứu phiên âm tiếng Anh đáng tin cậy. Còn phần “phiên âm” tiếng Việt thì chủ yếu dựa vào cảm nhận và kiến thức sẵn có của mình thôi.
Nói chung, đây là cách tôi hay làm. Nó không phải là cách duy nhất hay tối ưu nhất cho tất cả mọi người, nhưng với tôi thì nó hiệu quả. Hy vọng chia sẻ này cũng giúp ích được cho ai đó đang có nhu cầu tương tự. Cứ thử mày mò xem, cũng thú vị phết đấy!
Đặt lớp học thử miễn phí
Học tiếng Anh 1 kèm 1 với giáo viên nước ngoài
Sau khi tham gia học thử, bạn có cơ hội nhận được bộ quà tặng miễn phí:
✅ Báo cáo đánh giá trình độ tiếng Anh
✅ 24 buổi học phát âm
✅ 30 phim hoạt hình song ngữ
✅ Bộ thẻ học động từ
