Chào mọi người, hôm nay rảnh rỗi, tôi muốn chia sẻ chút kinh nghiệm thực tế của mình về cái mớ “các dạng bài viết lại câu trong tiếng Anh” này. Nhiều bạn cứ hỏi tôi có bao nhiêu dạng, học thuộc công thức là xong phải không. Nói thật là, ngày xưa lúc mới mày mò học, tôi cũng y chang vậy đó.
Tôi nhớ hồi đó, tôi cũng cắm đầu cắm cổ đi tìm cho bằng được “tất tần tật” các dạng bài viết lại câu. Tôi lôi sách ngữ pháp ra, gạch gạch chân chân, ghi ghi chép chép. Nào là bị động sang chủ động, chủ động sang bị động, rồi thì câu trực tiếp sang gián tiếp, câu điều kiện loại 1, loại 2, loại 3 viết lại bằng “Unless”, rồi thì “so…that” với “such…that”, “too…to” với “enough…to”. Ôi thôi, một rừng quy tắc!
Ban đầu, tôi cũng cố học thuộc lòng. Nghĩ bụng, cứ thuộc làu làu công thức là ngon. Ví dụ, thấy “because” là auto chuyển sang “so”, hoặc “because of” thì đi với danh từ. Hoặc cứ thấy câu có “He said,” thì lùi một thì, đổi “I” thành “he”, “my” thành “his”. Cứ thế mà làm theo máy móc.
Nhưng mà, sau một thời gian vật lộn, tôi nhận ra một điều. Việc học thuộc lòng từng dạng một nó cứ rời rạc sao ấy. Nhiều khi gặp một câu lạ hoắc, không biết xếp vào dạng nào, là y như rằng đứng hình. Hoặc có khi mình viết lại xong, đọc thấy nó cứ ngang phè phè, không tự nhiên chút nào, dù đúng ngữ pháp.
Thế là tôi bắt đầu thay đổi cách tiếp cận. Thay vì chăm chăm vào “dạng”, tôi tập trung vào việc hiểu sâu ý nghĩa gốc của câu. Tôi tự hỏi: “Câu này thực sự muốn nói cái gì? Thông điệp chính là gì?” Sau đó, tôi mới nghĩ đến việc diễn đạt lại ý đó bằng một cấu trúc khác. Lúc này, những “dạng” mà tôi học trước kia nó mới bắt đầu phát huy tác dụng một cách tự nhiên hơn, như là công cụ để mình sử dụng thôi, chứ không phải là cái đích.
Một vài kiểu tôi hay gặp và tự mày mò ra cách xử lý:
- Chuyển từ chủ động sang bị động (và ngược lại): Cái này thì quá quen rồi. Quan trọng là xác định đúng tân ngữ để cho lên làm chủ ngữ mới, và chia động từ “to be” cho khớp thì, khớp ngôi. Ví dụ, “Người ta xây cái nhà này năm ngoái” thì thành “Cái nhà này được xây năm ngoái”. Đơn giản là thay đổi góc nhìn thôi.
- Câu trực tiếp sang gián tiếp: Mấy cái lùi thì, đổi đại từ, trạng từ thời gian, nơi chốn. Tôi thấy cái khó nhất là phải nhớ lùi thì cho đúng. Ban đầu tôi hay quên lắm, nhưng làm nhiều thì quen. “Anh ấy nói: ‘Tôi sẽ đi Hà Nội ngày mai’” thì thành “Anh ấy nói rằng anh ấy sẽ đi Hà Nội ngày hôm sau”.
- Dùng từ nối khác nhau để diễn đạt cùng một ý: Ví dụ như cặp Because/So, Although/Despite/In spite of. Chẳng hạn, “Vì trời mưa, chúng tôi ở nhà” có thể viết thành “Trời mưa, vì vậy chúng tôi ở nhà”. Hoặc “Mặc dù anh ấy nghèo, anh ấy vẫn vui” thì có thể là “Mặc dù sự nghèo khó của mình, anh ấy vẫn vui” (Despite his poverty, he was happy). Cái này cần để ý danh từ, cụm danh từ hay mệnh đề theo sau.
- Mấy cấu trúc kiểu “quá… đến nỗi mà”, “đủ… để làm gì”: Ví dụ “too…to…” với “enough…to…” hay “so…that…” với “such…that…”. “Cà phê quá nóng để uống” (The coffee is too hot to drink) có thể thành “Cà phê nóng đến nỗi tôi không thể uống được” (The coffee is so hot that I cannot drink it).
- Rút gọn mệnh đề quan hệ, hoặc ngược lại: Cái này làm câu văn nó gọn gàng hơn hẳn. “Người đàn ông mà đang nói chuyện với cô ấy là sếp của tôi” (The man who is talking to her is my boss) có thể rút thành “Người đàn ông đang nói chuyện với cô ấy là sếp của tôi” (The man talking to her is my boss).
- Câu điều kiện: Viết lại câu điều kiện loại 1, 2, 3 bằng cách dùng “Unless” thay cho “If…not”, hoặc đảo ngữ. “Nếu bạn không học chăm, bạn sẽ trượt” (If you don’t study hard, you will fail) thành “Trừ khi bạn học chăm, bạn sẽ trượt” (Unless you study hard, you will fail).
Quá trình thực hành của tôi là như vậy đó. Cứ gặp câu nào là tôi lại ngẫm nghĩ, thử xoay xở viết lại bằng nhiều cách khác nhau nếu có thể. Ban đầu thì cũng sai lên sai xuống, ngô nghê lắm. Nhưng dần dần, tôi cảm thấy mình linh hoạt hơn. Tôi không còn bị lệ thuộc vào việc phải “nhận diện đúng dạng” nữa, mà là “hiểu ý và diễn đạt lại”.
Đến bây giờ, khi nhìn lại, tôi thấy các “dạng” đó thực ra chỉ là những cách diễn đạt phổ biến mà người ta tổng hợp lại thôi. Quan trọng nhất, theo kinh nghiệm của tôi, là đừng quá máy móc. Cứ hiểu câu gốc nó muốn nói gì, rồi tìm cách diễn đạt lại cho tự nhiên, sử dụng vốn từ và cấu trúc mình có. Cứ làm nhiều rồi quen tay thôi. Chẳng có bí kíp gì cao siêu đâu, chỉ là sự kiên trì và thực hành đều đặn.
Hy vọng những chia sẻ này của tôi có ích cho mọi người. Chúc các bạn học tốt!
Đặt lớp học thử miễn phí
Học tiếng Anh 1 kèm 1 với giáo viên nước ngoài
Sau khi tham gia học thử, bạn có cơ hội nhận được bộ quà tặng miễn phí:
✅ Báo cáo đánh giá trình độ tiếng Anh
✅ 24 buổi học phát âm
✅ 30 phim hoạt hình song ngữ
✅ Bộ thẻ học động từ
