Chào mọi người, nay tôi chia sẻ chút kinh nghiệm thực tế của mình về chuyện dịch tiếng Anh sang tiếng Việt sao cho nó ổn áp nhất có thể. Chẳng phải chuyên gia gì đâu, chỉ là làm nhiều rồi tự rút ra thôi.
Hồi trước ấy, tôi cũng hay táy máy dùng mấy công cụ dịch tự động trên mạng lắm. Tiện thì tiện thật, bấm một cái là có ngay bản dịch. Nhưng mà, trời ơi, đọc xong nhiều khi muốn khóc thét. Câu cú nó cứ lủng cà lủng củng, ý tứ thì xiên xẹo, đọc mà chẳng hiểu người ta muốn nói cái gì. Nhiều lúc dịch xong còn phải ngồi sửa lại còn mệt hơn là tự mình dịch từ đầu.
Quá trình mày mò của tôi
Thế là tôi quyết tâm phải tìm cách nào đó cho ra hồn hơn. Ban đầu, tôi thử kiểu này:
- Bước 1: Đọc hiểu gốc gác. Tôi cầm văn bản tiếng Anh lên, đọc đi đọc lại mấy lần. Chưa vội dịch ngay đâu. Quan trọng là phải nắm được cái ý chính mà người ta muốn truyền tải. Nhiều khi một từ tiếng Anh nó có cả tá nghĩa, phải xem trong ngữ cảnh đó nó nghĩa là gì mới chuẩn.
- Bước 2: Phân tích câu cú. Tôi bắt đầu để ý đến cấu trúc câu. Câu nào đơn, câu nào ghép, chủ ngữ vị ngữ ở đâu. Cái này giúp mình không bị dịch sót ý hoặc dịch kiểu “word by word” trông rất ngô nghê.
- Bước 3: Tìm từ tương đương. Đây mới là lúc mở từ điển hoặc dùng công cụ tra cứu. Nhưng không phải thấy từ nào là bê nguyên vào. Tôi sẽ cố tìm từ tiếng Việt nào mà nó gần gũi, diễn tả được đúng cái sắc thái của từ gốc. Nhiều khi phải dùng cả một cụm từ tiếng Việt mới diễn tả hết ý của một từ tiếng Anh.
- Bước 4: Lắp ghép và chỉnh sửa. Sau khi có được “nguyên liệu” rồi, tôi bắt đầu sắp xếp lại thành câu văn tiếng Việt hoàn chỉnh. Khâu này quan trọng lắm nè. Phải làm sao cho câu văn nó mượt mà, đúng ngữ pháp tiếng Việt, đọc lên nghe nó xuôi tai. Tôi thường đọc to thành tiếng để cảm nhận xem nó có ổn không.
- Bước 5: Soi lại lần cuối. Dịch xong một đoạn hoặc cả bài, tôi để đó một lúc, sau quay lại đọc như một người đọc bình thường. Xem có chỗ nào khó hiểu không, có từ nào dùng chưa đắt không. Rồi lại sửa.
Có một cái tôi nghiệm ra là: đừng quá phụ thuộc vào công cụ. Công cụ nó chỉ hỗ trợ mình phần nào thôi, kiểu như tra từ nhanh hay gợi ý vài cấu trúc. Cái chính vẫn là cái đầu của mình, sự hiểu biết về cả hai ngôn ngữ và cả văn hóa nữa. Nhiều khi dịch đúng nghĩa đen rồi mà đọc vẫn thấy nó kỳ kỳ, là vì nó không hợp với cách diễn đạt của người Việt mình.
Ví dụ nhé, có mấy câu thành ngữ tục ngữ tiếng Anh, nếu mình dịch thẳng băng sang tiếng Việt thì người đọc chả hiểu gì sất. Lúc đó phải tìm câu thành ngữ tục ngữ tương đương bên mình, hoặc là diễn giải nó ra một cách dễ hiểu nhất.
Kết quả và cảm nhận
Ban đầu thì cũng hơi vật vã, tốn thời gian phết. Nhưng dần dần quen tay, tốc độ cũng cải thiện. Quan trọng nhất là bản dịch cuối cùng đọc nó “ra chất Việt Nam” hơn hẳn. Ý tứ rõ ràng, câu văn mạch lạc. Người đọc dễ tiếp thu hơn nhiều so với việc quăng đại vào Google Dịch rồi bê ra.
Đấy, sơ sơ quá trình của tôi là thế. Chẳng có gì cao siêu đâu, chủ yếu là chịu khó mày mò, để ý một tí. Ai có cách nào hay hơn thì chia sẻ thêm cho mọi người cùng học hỏi nhé. Chứ nhiều lúc đọc mấy bản dịch “máy làm” trên mạng mà thấy nản thực sự.
Đặt lớp học thử miễn phí
Học tiếng Anh 1 kèm 1 với giáo viên nước ngoài
Sau khi tham gia học thử, bạn có cơ hội nhận được bộ quà tặng miễn phí:
✅ Báo cáo đánh giá trình độ tiếng Anh
✅ 24 buổi học phát âm
✅ 30 phim hoạt hình song ngữ
✅ Bộ thẻ học động từ
