Hôm nay trời nóng quá, ngồi điều hòa mà mình vẫn muốn làm gì đó cho đỡ buồn tay. Chợt nhớ tài liệu tiếng Anh ngoài thư viện ảo còn dở dang, mình quyết định dịch sang tiếng Việt luôn cho anh em dễ đọc.
Khởi đầu lộn xộn
Mở máy, lục tài liệu gốc ra. Thấy mấy trang toàn chữ là chữ, mắt hoa hết cả lên. Mình cứ thế copy nguyên cụm đầu tiên quăng vô công cụ dịch tự động, xong paste kết quả sang file mới. Được nửa trang thì chợt nhận ra: chời đụ ơi, câu cú loạn xào, ngữ pháp kì quặc như người ngoài hành tinh viết! Mấy thuật ngữ chuyên ngành nó dịch ra toàn nghĩa… chuối. Ví dụ “interface” thành “mặt tiếp giáp” – nghe như sách giáo khoa vật lý cấp 2.
Mò mẫm tìm cách xử lý
Ngồi cà mặt hồi lâu, mình mới nghĩ ra phải chia nhỏ ra từng đoạn một. Lần này:
- Bước 1: Đọc kỹ từng câu tiếng Anh, khoanh vùng mấy chỗ có thuật ngữ lạ hoắc.
- Bước 2: Lôi từ điển chuyên ngành ra tra cứu, ghi chú mấy nghĩa tiếng Việt phổ biến nhất bên cạnh. Phát hiện “interface” đa phần dịch là “giao diện” – ừ thì hợp lý hơn hẳn!
- Bước 3: Mới dám đưa từng câu vào công cụ dịch. Kết quả nhận được không phải lúc nào cũng tin được, phải ngồi đọc lại từ đầu đến cuối.
- Bước 4: Sửa chữa ngữ pháp cho xuôi tai người Việt. Ví dụ: “The system automatically updates data” dịch thô là “Hệ thống tự động cập nhật dữ liệu” – ổn áp luôn. Nhưng “Upon completion of the task…” nếu để nguyên “Khi hoàn thành nhiệm vụ…” thì nghe đơ quá, mình đổi thành “Xong việc rồi thì…”.
Cái khó nhất: Đọc như đồng bào thật
Dịch xong cả trang đầu, mình kêu thằng bạn ngồi cạnh đọc thử. Nó bảo: “Mày dịch nghe như báo cáo khoa học ấy, khô như ngói!”. Ừ thì mình cũng biết. Nên mình làm thêm cái bước nữa:
- Chỉnh giọng văn: Thay “Therefore, it can be concluded that…” thành “Tóm lại thì…”, “It is recommended to…” thành “Nên làm thế này…”.
- Cắt chữ thừa: Tiếng Anh hay dùng mệnh đề quan hệ dài ngoằng, tiếng Việt gọn hơn nhiều. Ví dụ “The project which was initiated last quarter” -> chỉ cần “Dự án cuối quý trước” là đủ nghĩa.
- Thêm gia vị: Chỗ nào cần nhấn mạnh thì chêm mấy từ cảm thán cho có khí thế: “Chú ý kỹ phần này…”, “Điểm này quan trọng nè…”.
Thành phẩm cuối cùng
Vật vã cả buổi chiều, cuối cùng cũng có bản dịch dùng được. Mặc dù chưa hoàn hảo như sách xuất bản, nhưng tự đọc lại thấy:
- Ý nghĩa gốc truyền tải đủ.
- Câu chữ không còn lủng củng.
- Nghe tự nhiên như người Việt thật sự đang nói.
Rút cái kinh nghiệm xương máu: Muốn dịch tài liệu cho đỡ “sida” thì đừng lười! Chứ copy nguyên cụm vào công cụ dịch xong paste đại, ăn đòn ngay. Phải kiên nhẫn cày từng đoạn, chỉnh sửa thường xuyên, rồi nhờ người khác đọc thử mới biết mình dịch có “điên” hay không. Giờ thì up file dịch lên thư viện ảo, coi như xong một việc!
Đặt lớp học thử miễn phí
Học tiếng Anh 1 kèm 1 với giáo viên nước ngoài
Sau khi tham gia học thử, bạn có cơ hội nhận được bộ quà tặng miễn phí:
✅ Báo cáo đánh giá trình độ tiếng Anh
✅ 24 buổi học phát âm
✅ 30 phim hoạt hình song ngữ
✅ Bộ thẻ học động từ
